De meeste franchiseondernemers kiezen voor een Besloten Vennootschap (BV) als rechtsvorm. Daar is een goede reden voor: een BV heeft een beperkte aansprakelijkheid. Toch staat in veel franchisecontracten dat de franchisenemer hoofdelijk aansprakelijk is. Wat betekent dat voor de franchisenemer? En wat gebeurt er in het geval van aansprakelijkheid?
Wat is hoofdelijke aansprakelijkheid in een franchise?
Allereerst: wat houdt hoofdelijke aansprakelijkheid in? Het houdt kort gezegd in dat een franchisenemer toch persoonlijk aansprakelijk blijft. Bij het ondernemen hoort natuurlijk een pakket aan risico’s, en die wendt de franchisegever middels deze vorm van aansprakelijkheid af op de franchisenemer. Fijn voor de franchisegever, want die heeft op deze manier meer zekerheid. De franchisenemer moet namelijk toch gewoon betalen als er openstaande facturen zijn, als er schade ontstaat of als er boetes worden opgelegd.
Voor de franchisenemer is het een risico: de kans aansprakelijk gesteld te worden wordt groter. En dat was nu juist één van de belangrijkste redenen om te kiezen voor een BV als rechtsvorm. Met een BV heb je immers maar een beperkte aansprakelijkheid.
Zomaar aansprakelijk?
Ook met een BV kun je niet zomaar alle aansprakelijkheid afwenden. Een bestuurder wordt niet volledig vrijgesteld van alle financiële risico’s. Een BV kan, net als een natuurlijk persoon, verplichtingen aangaan. De rechtspersoon wordt dan verantwoordelijk voor die verplichtingen. Gaat het bedrijf failliet, dan ben je niet persoonlijk alles kwijt. Er geldt slechts het risico dat je de investering in de BV kwijtraakt. Dat is die beperkte aansprakelijkheid.
Maar er is nog iets anders: de bestuurdersaansprakelijkheid. De feitelijke bestuurders van de BV kunnen door die regel toch aansprakelijk worden gesteld voor het handelen van de rechtspersoon. Natuurlijk ben je niet zomaar aansprakelijk. Dat zou betekenen dat ondernemen zo goed als onmogelijk wordt. Er wordt altijd gekeken naar redelijkheid. De redelijkheid van de afspraken tussen franchisegever en franchisenemer is een belangrijk onderdeel van het contract.
Wanneer ben je toch aansprakelijk?
In sommige gevallen kan een franchisenemer toch privé aansprakelijk gesteld worden. In de meeste gevallen gaat het dan om onbehoorlijk bestuur. Dat komt voor als het voortbestaan van de BV in gevaar wordt gebracht door slechte, onverstandige beslissingen. Daarbij valt te denken aan een slordige boekhouding, het selectief betalen van crediteuren, onjuiste jaarverslagen en het verdienen van zwart geld.
Bestuurlijke aansprakelijkheid komt eigenlijk zelden voor als je er geen illegale praktijken op nahoudt, en als je de administratie goed in de gaten houdt. Dan kan zo’n clausule in een contract met een franchisegever eigenlijk ook niet zoveel kwaad.
Jezelf verzekeren tegen aansprakelijkheid als franchisenemer
Naast de bestuurlijke aansprakelijkheid is er ook nog zoiets als bedrijfsaansprakelijkheid. Dat is het risico van aansprakelijkheid wanneer jij, een van je medewerkers of een van je producten schade veroorzaakt bij anderen. Anders dan bestuurlijke aansprakelijkheid, ben je daar als bestuurder wél verantwoordelijk voor. Daarom is het een goed idee om een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB) af te sluiten. Kosten die je maakt door aansprakelijkheidstelling als gevolg van schade, kun je dan vaak opgeven bij de verzekering, mits de schade aan de gestelde voorwaarden voldoet.
Een ongeluk zit in een klein hoekje; het komt voor dat je het weet. Dit is een heel ander soort aansprakelijkheid dan de financiële aansprakelijkheid van een BV. De kans dat je dit soort aansprakelijkheid kunt afwenden op een franchisegever is klein: jij blijft in deze de ondernemer.
Tegen bestuurlijke aansprakelijkheid kun je je niet verzekeren. Dat is een last die je als franchisenemer zelf draagt. Een last die je van tevoren goed moet (laten) uitzoeken. Welke bepalingen zijn er, en hoe pakken die in het slechtste geval voor jou uit?
Contracten laten toetsen
Nog even terug naar aansprakelijkheid in z’n algemeenheid: het is altijd een goed idee om juridische contracten eerst grondig door te laten lichten. Sommige bepalingen kunnen nu eenmaal niet op een andere manier dan met hoofdelijke aansprakelijkheid geregeld worden. Denk bijvoorbeeld aan het concurrentiebeding en het geheimhoudingsbeding.
Eindigt een franchisecontract, dan moet het contract op een goede manier worden afgewikkeld. Dat gebeurt middels postcontractuele bepalingen. Ook die zijn belangrijk voor de aansprakelijkheid van privépersonen. Ook hiervoor geldt dat je de contracten het best kunt laten toetsen, om boetes en financiële ongemakken te voorkomen.