Franchisen bij Albert Heijn
Supermarktondernemer worden
Er zijn nauwelijks witte vlekken in Nederland. Uitbreiding gebeurt vooral voor overname van andere supermarkten (C1000, Super de Boer, etc.) en in mindere mate door autonome groei. Net als bijna alle andere supermarkten zoekt Albert Heijn daarom geen franchisenemers meer. Een voorbeeld van een supermarkt die nog wel naar ondernemers zoekt is Ekoplaza.
Hoe Albert Heijn franchise begon
Albert Heijn is één van Nederlands’ bekendste retailers en is al in de 19e eeuw opgericht. In 1887 kocht Albert senior de kruidenierszaak over van zijn vader Jan. Het zou nog wel een kleine honderd jaar duren voordat de groei op gang kwam. Albert opende wel binnen tien jaar na de overname filialen in Purmerend en Zaandam. Het Centraal Magazijn opende in 1899, van hier uit werden de winkels bevoorraad. Twaalf jaar later begon Albert Heijn een eigen koffiebranderij en ging hij ook zijn eigen koek maken. Zo wilde hij meer marge in eigen hand houden en had hij meer grip op de kwaliteit. Later kwamen er ook fabrieken voor koffie, thee, beschuit en andere huishoudelijke producten. Ook was er een kortstondige flirt met de margarinefabrieken van Anton Jurgens.
Snelle groei in franchise
Begonnen als retailer werd Albert Heijn steeds meer een fabrikant met eigen huismerken. Mede om de afzet van de eigen productie veilig te stellen besloot hij om fors in te zetten op de groei van het aantal winkels. Er kwam een vaste winkelformule, die ook door zelfstandige ondernemers uitgebaat kon worden. Albert Heijn zette vol in op het franchisemodel. Jonge, veelbelovende filiaalleiders konden met steun van de franchisegever, franchisenemer worden. Voor Albert Heijn was dit ideaal. De jonge talenten werden zo langdurig aan de franchiseformule gebonden.
Voor de franchisenemers in kwestie was dit ook een ongekende kans. Dat heeft hen geen windeieren gelegd. Franchisenemers als Van der Tweel en Ten Have hebben er zelfs een notering in de Quote 100 mee verdiend. Inmiddels heeft de franchiseformule meer dan 850 vestigingen. Hiervan is circa 30% (267) in handen van franchisenemers. Bevoorrading van de winkels wordt geregeld vanuit zes distributiecentra. De Albert Heijn franchise behoort onder Ahold en heeft als zusterformules de franchiseformules Gall & Gall en Etos. Vaak zijn deze winkelformules samen onder één dak. Met name in de jaren ’70 en ’80 is Albert Heijn snel gegroeid door middel van franchise.
Conflict over de onverdeelde marge
Ondanks alle voorspoed van beide kanten is er toch een langlopend conflict tussen de AH-ondernemers en hun franchisegever. Volgens de franchisenemers delen zij niet eerlijk mee in de inkoopvoordelen. Albert Heijn ontvangt namelijk omzetpremies en bonussen van leveranciers op producten die (ook) door de franchisenemers worden verkocht. Dat voordeel wordt ook wel onverdeelde marge genoemd. Dit onderwerp is niet duidelijk in de franchiseovereenkomst tussen franchisegever en franchisenemer geregeld. Albert Heijn ziet niet in waarom zij die voordelen zou moeten delen met de franchisenemers.
Eerste franchisewinkel Albert Heijn, Appingedam.