Mr. A.W. Dolphijn
De Wet franchise heeft heel wat nieuwe regels gebracht in franchiseverhoudingen. Opvallend is echter dat de wet niet voorschrijft dat er pas sprake is van een franchiseovereenkomst als partijen daartoe ook een contract ondertekend hebben. Betekent dit dat er ook sprake kan zijn van een franchiseovereenkomst zonder dat er een ondertekend contract is? Veel vaker komt het voor dat aanvullende of afwijkende mondelinge toezeggingen en afspraken niet schriftelijk vastgelegd worden. Zo bepaalt de Wet franchise dat de franchiseovereenkomst een goodwill-regeling dient te bepalen. Ook stelt de wet dat één van de voorwaarden van een geldig postconcurrentiebeding is dat het op schrift is gesteld. De vraag is natuurlijk hoe de goodwill-regeling moet worden vastgelegd.
Misverstanden
Afspraken en overeenkomsten kunnen op allerlei manieren tot stand komen. Een mondeling gemaakte afspraak is net zo veel waard als een door partijen schriftelijk ondertekend stuk. Echter, mondelinge afspraken zijn vaak een stuk lastiger te bewijzen dan schriftelijke afspraken. Juist daarom worden veel afspraken op papier vastgelegd en voor akkoord door partijen ondertekend. Op deze manier wordt gehoopt zo min mogelijk misverstanden te krijgen over de exacte inhoud van de afspraak.
Voor sommige soorten afspraken bepaalt de wet dat ze schriftelijk gesloten moeten worden. Te denken valt aan de koop van een woning door een consument. Op die manier wordt getracht misverstanden zo veel mogelijk te voorkomen. Bij het sluiten van de franchiseovereenkomsten geldt dat schriftelijkheidsvereiste niet. In de praktijk worden er echter vrijwel altijd schriftelijke franchiseovereenkomsten getekend, maar toch komt het geregeld voor dat er geen franchiseovereenkomst getekend is.
Uit de rechtspraak zijn ook diverse gevallen bekend waarbij er geen sprake was van een schriftelijk gesloten franchiseovereenkomst, maar de partijen wel feitelijk beginnen met de franchise. Uit het handelen van de franchisenemer kan soms afgeleid worden dat de franchisenemer de inhoud van de franchiseovereenkomst toch aanvaard heeft, bijvoorbeeld doordat de franchisenemer de bedragen betaalde die hij op grond van de franchiseovereenkomst zou hebben moeten betalen.
Vastlegging goodwill-regeling en post concurrentieverbod
Voor mondelinge toezeggingen en afspraken die afwijken van de schriftelijke franchiseovereenkomst geldt dat er in praktijk veel minder snel sprake zal zijn van een (aanvullende) schriftelijke overeenkomst die door partijen ondertekend is. Natuurlijk zijn er ook andere manieren om de afspraken te bevestigen, bijvoorbeeld door per e-mail aan te geven wat de afspraken zijn. Strikt juridisch gezien is dit echter minder hard bewijs. In veel franchiseovereenkomsten is daarom bepaald dat afwijkende of aanvullende afspraken alleen kunnen worden gemaakt door middel van een schriftelijk, door beide partijen ondertekend stuk. Toch lijkt mij dat een goodwill-regeling niet in alle gevallen hoeft te worden vastgelegd in een door de franchisegever en de individuele franchisenemer ondertekend stuk. Er zijn omstandigheden denkbaar waardoor de goodwill-regeling in het handboek wordt opgenomen, als onderdeel van de formule, althans het verdienmodel voor de franchisenemer. Ditzelfde geldt voor bijvoorbeeld een postconcurrentieverbod. Hiertegen zou kunnen worden ingebracht dat dergelijke bepalingen dermate kenmerkend voor de samenwerking zijn, dat daadwerkelijke instemming tussen partijen noodzakelijk is, zodat het opnemen daarvan in een handboek ontoereikend zou kunnen zijn.
Tot slot
Vooralsnog is het twijfelachtig hoe de goodwill-regeling en een postconcurrentiebeding afgesproken dienen te worden. Het lijkt niet noodzakelijk te zijn om het via een door partijen ondertekend stuk vast te leggen, maar raadzaam is dat uiteraard wel. Echter, niet in alle gevallen zal dat haalbaar of wenselijk zijn. Mogelijk dat toekomstige rechtspraak hier duidelijkheid over gaat bieden.
Mr. A.W. Dolphijn
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten, franchise juridisch advies.
Wilt u reageren? Ga naar dolphijn@ludwigvandam.nl.