Als ik bij ondernemers het woord vestigingsplaatsonderzoek of de afkorting VPO laat vallen ontvang ik vaak wisselende reacties. De ene ondernemer ziet het als een verplicht nummertje voor het verkrijgen van een financiering bij de bank. De andere ondernemer is gebaat bij een weloverwogen investeringskeuze en kiest een strategische koers op basis van de bevindingen. Wat blijkt, er is nogal wat verschil in de markt als het gaat om vestigingsplaatsonderzoek. De kwaliteit is allesbepalend voor de reactie van een ondernemer: belandt het rapport in een diepe bureaulade of helpt het in de bijsturing van prognoses, doelstellingen en resultaten?
Regelmatig zie ik in mijn advisering aan ondernemers vestigingsplaatsonderzoeken van verschillende partijen de revue passeren. Telkens valt me op dat kenmerken als de opbouw, inhoud, werkwijze, omvang, en transparantie verschillen van de eerdere rapporten die ik heb gezien. Hoe komt dat toch? Je zou toch verwachten dat er bij zo’n essentieel product richtlijnen zijn die door iedereen wordt geaccepteerd en gehanteerd? Er zijn voorbeelden genoeg van beroepsorganisaties die voorschrijven hoe iets op degelijke wijze tot stand komt. Niets blijkt minder waar als het gaat om vestigingsplaatsonderzoek, de geldende richtlijn is vooral afhankelijk van de uitvoerende partij.
Samen met mijn collega’s voer ik ook vestigingsplaatsonderzoeken uit voor bekende franchiseformules en zelfstandige MKB’ers die zowel in de retail als horeca actief zijn. Dit doen we niet alleen voor nieuwe vestigingen, maar ook voor bestaande vestigingen ten behoeve van een verbetering qua positionering en omzetoptimalisatie. Het doet me goed als onze klanten verrast zijn met het resultaat en ons bedanken voor de vernieuwende inzichten. Hoe fijn is het als ondernemer om op de hoogte te zijn van komende ontwikkelingen: denk bijvoorbeeld aan een belangrijke concurrent die binnenkort zal overgaan tot vergroting van het aantal parkeerplaatsen. Deze informatie komt pas bovendrijven wanneer wij het gesprek met de omgeving aangaan tijdens een locatiebezoek.
Onze richtlijnen zijn gebaseerd op een afstudeeronderzoek dat in 2012 is uitgevoerd in samenwerking met een franchiseformule, bank, onderwijsinstelling en Flynth. Er is onderzoek gedaan naar de oorzaken van afwijkingen tussen de geprognotiseerde- en gerealiseerde omzet. De inzichten van toen vormen de basis van waar we nu staan. De combinatie van kwalitatieve toetsing op locatie en cijfermatige onderbouwing volgens een logische- en transparante opbouw komt ten goede van de uitkomst. Ten behoeve van de kwaliteit zijn we onlangs ook een nieuw afstudeeronderzoek gestart. Dit keer zijn we benieuwd naar het gedrag van ondernemers als mogelijk achterliggende oorzaak van afwijkingen tussen de geprognotiseerde en gerealiseerde omzet. De uitkomsten van het onderzoek geven ons nieuwe inzichten en dragen bij aan de verdere ontwikkeling van vestigingsplaatsonderzoek.
Tegelijkertijd gaan we met de ontwikkelingen mee en wordt smartdata steeds belangrijker. Elk vestigingsplaatsonderzoek vraagt om een juiste benaderingsmethode, welke variabelen zijn het meest geschikt om te komen tot een gedegen uitkomst? Naast de traditionele werkwijze op basis van bestedingsomvang in een verzorgingsgebied kan een benadering op basis van het aantal passanten of het aantal passerende voertuigen veel relevanter zijn. Informatiedeling vanuit de formule en analyses laten verklarende verbanden zien die niet publiekelijk beschikbaar zijn. Wel moet de werkwijze ten alle tijden inzichtelijk en begrijpelijk zijn voor de ondernemer.
Kortom, de verschillen tussen vestigingsplaatsonderzoeken zijn niet alleen afhankelijk tussen de aanbieders. Maar ook de kenmerken van een formule of bedrijf spelen hierbij een belangrijke rol. Een geldende richtlijn komt ten goede van een algemener draagvlak maar is vooralsnog niet beschikbaar. Voor ondernemers is het daarom raadzaam om vooraf te informeren naar de werkwijze en referenties om zo een goed beeld te verkrijgen van de kwaliteit die door uitvoerende partijen wordt geleverd.
Ivo Bleeker (Bedrijfsadviseur) – Flynth adviseurs & accountants