In supermarktland zijn in conceptueel opzicht lange tijd geen grote veranderingen geweest. De enige opmerkelijke verschuiving was het verdwijnen van C1000 en Super de Boer. Verder valt op dat de meeste supermarktformules een webshop hebben en aan huis boodschappen leveren. De bezorgkosten en minimum aankoopbedragen verschillen per supermarkt weinig. Grote supermarkten onderscheiden zich in hun winkels vooral door uitstraling en prijs.
Sinds enkele jaren zijn er twee nieuwe spelers bijgekomen die op een geheel andere wijze te werk gaan: online supermarkt Picnic en vershal Beej Benders. Waar Benders juist inspeelt op de ultieme beleving, focust Picnic op gemak en prijs. Ergens tussen deze twee extreme formules in staan de ‘traditonele’ supermarkten. Hoe voelt dat voor een Jumbo of een Albert Heijn? Vormen de nieuwkomers Picnic en Benders een mooie aanvulling of juist een grote bedreiging voor de gevestigde Supermarkten?
Over Picnic
De initiatiefnemers
Picnic begon in september 2015 in Amersfoort op initiatief van vier mannen: De twee internetondernemers Joris Beckers en Frederik Nieuwenhuys, Bas Verheijen, voormalig marketingdirecteur van Albert Heijn en C1000 en Michiel Muller die eerder aan de wieg stond van de onbemande tankstations Tango en pechhulpverleningsdienst Route Mobiel.
Gratis bezorging
Anders dan Albert Heijn, Jumbo, Plus en alle andere bezorgende supermarkten, bezorgt Picnic gratis. Het minimum aankoopbedrag ligt op 25 euro. Klanten van Picnic kunnen uitsluitend via een app op hun smartphone of tablet bestellen. Voor 23.00 uur ’s avonds besteld, betekent levering de volgende dag aan huis.
Alleen snellopers
Picnic biedt met twintigduizend artikelen in principe ongeveer hetzelfde als andere supers. Een belangrijk verschil: de websuper verkoopt alleen de snellopers. Volgens Picnic ook altijd tegen de laagste prijs. Waar de gemiddelde supermarkten dus tien soorten zeezout in de schappen heeft, verkoopt Picnic er twee.
Elektrische bezorgautootjes
Om de negatieve gevolgen voor het milieu in de woonwijken terug te dringen heeft het bedrijf speciale compacte elektrische wagens laten ontwikkelen die op een stille en schone manier de boodschappen bij de klant thuis bezorgen, veelal door studenten en volgens een bepaalde een route.
Toekomst
In april 2017 bereikte Picnic de mijlpaal van de honderdste elektrische bezorgauto. Het aantal klanten en het aantal steden waarin bezorgd wordt neemt sterk toe. Ook het aantal dagen per week dat bezorgd wordt is in sommige plaatsen verhoogd van drie naar zes.
Over Beej Benders
Allesbehalve een supermarkt
PLUS-ondernemer Geert Benders constateerde dat in supermarkten veel te rationeel naar voedsel werd gekeken. Het steeds-meer-voor-steeds-minder-principe en het te goedkoop aanbieden van bekende merken stond hem tegen. Geert ontwikkelde in zes jaar een totaalconcept dat juist niet op een supermarkt mocht lijken. Eind 2016 opende hij Beej Benders in Venlo.
Verschil vershal
Het pand is ruim 2300 vierkante meter groot, met op de eerste verdieping nog eens 1000 vierkante meter en buiten een groot terras. Anders dan in een vershal combineert Beej Benders retail en horeca en onderscheidt Beej zich ook door de producten ter plekke te laten bereiden: Alle afdelingen zijn open zodat de consument kan zien hoe de slager uitbeent, de bakker het deeg kneedt en de pizzabakker de bodem belegt met de kaas van de kaasboer, de salami van de slager enzovoort.
Lokaal waar het kan, elders als het moet
Beej Benders werkt zoveel mogelijk met lokale partijen. De poelier, de visboer, bakker Pijpers en slager Gielen zijn ondernemers uit de buurt. Onderling werken ze samen waarbij ieder een percentage van de omzet krijgt. Omdat onnodige schakels uit de keten zijn gehaald zijn de producten zo’n twee à drie dagen verser dan in de supermarkt.
Transparant
Bij een aantal producten op de AGF-afdeling staan bordjes die niet alleen informatie geven over (o.a. de herkomst) van het product maar ook over de prijs. In een grafiek is af te lezen hoeveel een boer heeft verdiend aan het product, hoeveel er naar de logistiek en de btw gaat en hoeveel Beej Benders eraan overhoudt.
Retail en horeca lopen in elkaar over
Horeca is behalve boven in het restaurant, geen losstaand onderdeel maar vakkundig door de hal gevlochten. Overal zijn eetpleintjes en barretjes ingericht waar de shopper de ter plekke bereide producten kan nuttigen.
Ook online
Sinds november 2016 heeft Beej Benders een online service (in samenwerking met IN VENLO een nieuw online initiatief waar diverse winkels en restaurants uit de binnenstad bij zijn aangesloten, red.) van 200 maaltijden die per fiets in Venlo worden bezorgd. Uiteindelijk zullen ook al Beejs producten online kunnen worden besteld.
Toekomst
Beej Benders is straks zeven dagen in de week geopend en heeft circa 200 medewerkers (80 voltijdarbeidsplaatsen) in dienst. In 2018 zal de bestaande vestiging van Beej Benders uitbreiden in een belendend pand. Ook zijn er serieuze plannen om in andere provincies vestigingen te openen.
De gevestigde orde
De Nationale Franchisekrant vraagt de mening van Geert Benders zelf, immers eigenaar van twee PLUS-supermarkten in Venlo. Daarnaast praten we met Jim Koster: sinds 35 jaar ondernemer bij eerst C1000 en nu Jumbo in Reeuwijk. Net als Geert is Jim een buitenbeentje in die zin dat hij letterlijk naast zijn supermarkt een Délifrance heeft geopend en zes jaar geleden al online ondernam met zijn business-to-business bezorgdienst Totaanjebureau.nl. Verder vragen we de visie van Sonny Duijn, Sector Econoom Retail & Leisure bij ABN AMRO.
Beej Benders staat vlak in de buurt van uw beide PLUS-supermarkten. Was u niet bang voor een klein kannibaaleffect?
Geert: We verwachtten een omzetdaling van 10 % maar dat bleek nul. De beste bevestiging dat we geen supermarkt zijn.
Trekt Beej Benders een totaal andere doelgroep?
Geert: Ja en nee. Het bereik van onze supermarkten is binnen een straal van twee kilometer, van Beej ligt dat op twintig kilometer. De Plus consument bezoekt Beej om er iets te gaan eten of drinken of om er een echt mooi vers product te kopen. Daarnaast hebben we behoorlijk wat aanloop van mensen die het centrum van Venlo bezoeken.
Beej Benders vervult dus duidelijk een behoefte. Een gat in de markt zou je zeggen. Laat de gevestigde orde daar niet wat liggen?
Sonny: Beej Benders bevat leerzame aspecten voor de gewone supermarkt waar de laatste jaren ook meer focus is komen te liggen op ‘vers’ en beleving. De supermarkt, voedingspeciaalzaak en horeca zijn meer geïntegreerd dan vroeger. Dit heeft de speciaalzaak voor een deel omzet gekost. Uiteraard blijft omzet per vierkante meter belangrijk. Maar je ziet in de fysieke winkel wel een verschuiving van een primaire focus op omzet per vierkante meter naar ‘experience’ per vierkante meter. Wanneer je dit goed doet, gaat uiteindelijk ook je vloerproductiviteit omhoog. Beej Benders speelt daarop in en maximaliseert die beleving.
Sonny Duijn, ABN AMRO.
Blurring optima forma kortom. Hoe ver is Jumbo daarmee?
Jim: Jumbo heeft al heel lang de visie dat horeca en een stukje retail bij elkaar horen. We hebben natuurlijk La Place en onlangs is in Groningen een Jumbo-citystore geopend: een kleinere variant van Foodmarkt waar je lekkere kant-en-klaar happen kan eten. Jumbo is daar constant mee aan het sleutelen. De bedoeling is dat uiteindelijk 10 % van de oppervlakte van alle Jumbo’s met horeca zal worden ingevuld.
Functioneert jullie Foodmarkt als kweekvijver?
Jim: Absoluut. Alles wat daar wordt uitgeprobeerd en rendeert wordt modulair ingezet voor alle andere Jumbo’s. In de Jumbo L maken we nu al verse sushi, smoothies en pizza’s in een open keuken. De volgende stap is dat je een paar tafeltjes neerzet, de pizza’s bakt en serveert.
Jim Koster, franchisenemer JUMBO.
Twee jaar geleden opende je Délifrance naast je supermarkt. Wat was het effect?
Jim: Het gaf de klant een hele goede reden om naar onze winkel te komen. Want dat hoeft niet altijd de goedkoopste krat bier te zijn. Het kan ook gaan om het lekkerste kopje koffie. Het is inmiddels dé ontmoetingsplek van het dorp. Bij ons zit het terras tjokvol en daarna gaan ze even boodschappen doen.
Sonny: Een supermarkt trekt van nature meer bezoek dan andere retailers. Maar dat bezoek hebben ze ook nodig, voor een hoge omloopsnelheid van de voorraad. Om meer beleving te kunnen bieden liggen er kansen om samen te werken met ondernemers. In sommige supermarkten zie je al een shop-in-shop van bijvoorbeeld Readshop, die dan kan meeprofiteren van het hoge supermarktbezoek.
Jim: Voor mezelf zie ik dat niet zitten. Ik wil graag nog baas in eigen zaak blijven en niet afhankelijk zijn van een ander. We leiden ons eigen personeel op en het is ons succes.
Nieuwkomer Picnic dan nu. Vormt de formule een bedreiging voor de gevestigde orde?
Jim: Ja. Als omzet uit de markt wordt gehaald is dat per definitie bedreigend.
Sonny: De verwachting is dat supermarkten in 2025 9% van hun omzet online genereren. Volgens GfK ligt dat percentage nu op ongeveer 3%. Vergeleken met andere Retailbranches blijft dat percentage laag. Dat komt enerzijds door de hoge supermarktdichtheid. Anderzijds door de uitdaging in de logistiek. Als je voedsel transporteert krijg je te maken met temperatuurverschillen.
Jim: Het moeilijkste van bezorgen zijn de laatste kilometers. Omdat Picnic niet voor iedere bestelling een nieuwe route inplant en niet volgens het taxi- maar het busmodel rijdt, besparen ze kosten.
Sonny: Online aanbieden van voedingsmiddelen en andere producten op een winstgevende manier blijft een uitdaging. In een fysieke winkel kies je de producten, reken je ze af en neem je ze mee naar huis. Bij online bestellingen doet iemand anders dat voor je. Wij geloven vooral in de combinatie van online en offline, waarbij de winkel ook in deze branche wel het primaire verkooppunt blijft.
Wat is de reactie van de huidige supermarkten op deze bedreiging?
Sonny: Kleinere supermarkten die moeite hebben om hun online business rendabel te runnen, zouden zich aan kunnen sluiten bij Picnic Om winstgevend te zijn heeft een pure online formule schaalgrootte nodig. Een dergelijke partij zou daarom een platform kunnen vormen voor de kleinere spelers in de markt.
En de grotere supermarkten?
Sonny: Voor grote supermarkten is het logisch dat zij wel investeren, maar hun kanaal defensief inzetten. Het overgrote deel van de boodschappen wordt offline gedaan en online winstgevend zijn, is een uitdaging. Supermarkten zullen bijvoorbeeld denken over hun marketing en over het gemak voor de klant tijdens het online bestellen. Bijvoorbeeld suggesties op je boodschappenlijst op basis van de historie van je koopgedrag. Maar als online spelers een grotere bedreiging voor hen worden, kunnen ze meer offensief gaan acteren..
Jim: Toen ik hoorde dat Jumbo ging bezorgen wilde ik als eerste meegaan, voor op de wagen. Want wij kunnen het persoonlijk maken. Ik heb bijvoorbeeld een maand lang bij iedere bestelling een bos bloemen meegegeven. Wij trainen onze mensen speciaal hierop. Wij leveren nu zelfs bij klanten waar de bezorger mee mag eten. Nadat hij de boodschapjes in de ijskast heeft gezet kan hij gezellig aan tafel.
Dus draait uiteindelijk alles om beleving…
Jim: Onze bezorgservice is een verlengstuk van onze winkel. In je bestelling kan je het Jumbo DNA stoppen. Door het persoonlijk te maken bouw je een relatie op.
Er gaan geruchten dat TNT bezorgingen van supermarkten wil gaan doen…
Jim: Dat zou ik niet willen. TNT probeert zoveel mogelijk pakketjes in zo min mogelijk tijd te bezorgen. Wij proberen zoveel mogelijk extra fans te maken. Ga uit van je eigen kracht en van je eigen mensen, dan red je het altijd.
Geert Benders, franchisenemer PLUS en eigenaar Beej Benders.